Beatyfikacja a kanonizacja
Beatyfikacja (łac. beatificare 'wyróżniać') – akt kościelny wydawany przez Kościół katolicki, uznający osobę zmarłą za błogosławioną, zezwalający na publiczny kult, ale o charakterze lokalnym (np. w diecezji). Akt taki wydaje się po pozytywnym rozpatrzeniu procesu beatyfikacyjnego. We wczesnym średniowieczu beatyfikacji dokonywano spontanicznie, później wymagana była zgoda Synodu Biskupów i Stolicy Apostolskiej. Od roku 1634 beatyfikację może zatwierdzić tylko papież.
Przebieg procesu beatyfikacyjnego
Proces beatyfikacyjny może się rozpocząć najwcześniej 5 lat po śmierci kandydata (decyzją papieża okres ten może ulec skróceniu – tak było w przypadku procesu Matki Teresy z Kalkuty, Jana Pawła II i Łucji dos Santos
Dokumentacja zbierana jest na szczeblu lokalnym, w diecezji do której należał kandydat. Następnie wniosek o beatyfikację przekazany jest Stolicy Apostolskiej, gdzie rozpatruje go specjalna komisja. Kluczowymi momentami procesu jest stwierdzenie heroiczności cnót Sługi Bożego oraz kanoniczne stwierdzenie, że za jego wstawiennictwem dokonał się co najmniej jeden cud. Brane są pod uwagę jedynie cuda, które miały miejsce po śmierci kandydata na ołtarze. Nieco inaczej przebiega proces męczenników, gdzie do beatyfikacji cud nie jest wymagany.
Obecnie proces beatyfikacyjny regulowany jest przez konstytucję apostolską Divinus Perfectionis Magister wydaną 25 stycznia 1983 roku przez papieża Jana Pawła II.
Kanonizacja – akt kościelny wydawany przez Kościół katolicki, uznający osobę zmarłą za świętą, zezwalający na jej powszechny, publiczny kult.
Obecnie procedura kanonizacyjna regulowana jest przez konstytucję apostolską Divinus Perfectionis Magister wydaną 25 stycznia 1983 roku przez papieża Jana Pawła II.
Akt taki wydaje papież po pozytywnym rozpatrzeniu specjalnie powołanych organów kościelnych procesu kanonizacyjnego.
Aby ogłosić osobę świętym Kościoła powszechnego, osoba ta, po procesie beatyfikacyjnym, musi zostać ogłoszona błogosławioną.
Początek kanonizacji jako aktu prawnego sięga czasów wczesnochrześcijańskich. Wówczas to śmierć poniesiona za wiarę w okresie prześladowań chrześcijan (martyrium) była traktowana jako wyróżnienie i świadectwo łaski Bożej, dające natychmiastowe zbawienie i udział w chwale Bożej. Uważano, że męczennicy posiadają możliwość uzyskania dla żyjących szczególnych łask, o które można się było starać poprzez modlitwę do świętego. Dlatego nad grobami męczenników zaczął rozwijać się kult, dla którego materialnym fundamentem była obecność ciała męczennika.
Niemal równocześnie zaczęto uważać, że na szczególną łaskę Bożą można zasłużyć dając świadectwo nie tylko męczeńską śmiercią, ale i całym swoim życiem. Dlatego nad grobami ludzi, których życie uznawano nie tylko za przykładne, ale godne naśladowania i naznaczone znamionami oddziaływania szczególnej Bożej łaski, rozwijał się kult.
Podstawowym faktem świadczącym, że dana osoba jeszcze za życia, a najczęściej po śmierci, cieszy się szczególnymi względami u Boga, były czynione przez nią cuda. Te podstawowe aspekty świętości – przykładne życie i zaistniałe cuda za wstawiennictwem świętego – stanowią podstawę także w obecnej procedurze kanonizacyjnej.
Początkowo kult świętych rozwijał się w sposób spontaniczny. Aby zapobiec nadużyciom, kontrolę przejęli biskupi, którzy musieli wyrażać zgodę na czczenie danej osoby jako świętej. Przez ponad tysiąc lat formalnym aktem kanonizacyjnym była translacja (przeniesienie) ciała świętego z miejsca pierwotnego pochówku, gdzie został złożony zanim rozwinął się kult, do miejsca bardziej szacownego (osobna kaplica, kościół, najczęściej w pobliżu ołtarza, umieszczenie ciała (relikwii) w relikwiarzu eksponowanym najczęściej w prezbiterium lub na głównej osi kościoła).
Kanonizacje przeprowadzane w formie translacji były w gestii lokalnych biskupów aż do końca XII wieku.
Błędnie powielane jest sformułowanie, iż pierwsza kanonizacja z udziałem papieża (a właściwie synodu pod przewodnictwem papieża) miała miejsce w 993 roku i dotyczyła św. Udalryka (zm. 973), biskupa Augsburga.
Przyjmuje się, analogicznie do kanonizacji św. Udalryka, że kanonizacja św. Wojciecha przebiegła również przy współudziale papieża (Sylwestra II), ale na to nie ma żadnej wzmianki źródłowej i jest to kwestia jedynie domysłów.
W XI wieku wzrasta liczba kanonizacji z udziałem papieży, ale dopiero w 1146 roku Eugeniusz III, przy okazji kanonizacji cesarza Henryka II (zm. 1024), zastrzegł prawo kanonizacji wyłącznie dla papieży. Roszczenia te potwierdził Aleksander III w roku 1172 oraz IV sobór Laterański (1215). Jednak dopiero włączenie passusów z listów obu papieży do zbioru "Dekretałów" Grzegorza IX w 1234 wprowadziło owe przepisy do prawa kanonicznego, co poskutkowało faktycznym wprowadzeniem w życie papieskiej rezerwacji dla kanonizacji i wyłączeniem jej spod kompetencji biskupów.
Kanonizacja jako kult w Kościele sformułowana została w 1234 roku, a ramy prawne spisano w 1625 i 1632 roku.
Proces kanonizacyjny – postępowanie w Kościele katolickim i prawosławnym, mające na celu dojście, czy życie doczesne zmarłej osoby i okoliczności śmierci mogą być podstawą do uznania jej za świętą i przyznania jej publicznego kultu, zwykle poprzedzanego beatyfikacją. Osoba ta zostaje wpisana do wykazu świętych.
Proces według prawa kanonicznego może się rozpocząć dopiero 5 lat po śmierci osoby (chociaż papież może rozpocząć ten proces w wyjątkowych warunkach nawet zaraz po śmierci). Aby człowiek został uznany za świętego, jego doczesne życie, jak i okoliczności śmierci, nie mogą budzić żadnych zastrzeżeń. Musi być także potwierdzony co najmniej jeden cud, który stał się za jego sprawą. Przykładem jest proces kanonizacyjny Piotra Skargi, który zakończył się niepomyślnie, ponieważ po ekshumacji jego ciała znaleziono wewnątrz trumny ślady po paznokciach, co sugerowało, że został pochowany żywcem (co w tamtych czasach nie było rzadkością) – w związku z tym powstały wątpliwości co do czystości jego myśli przed śmiercią.
Najkrótszy proces kanonizacyjny w historii Kościoła katolickiego dotyczył św. Antoniego z Padwy – trwał 11 miesięcy.
Święty (hebr. qodesz) – stosowane przez chrześcijan określenie człowieka w sposób wybitny realizującego określone specyficzne dla nich wartości - często pełniący funkcję wzorca osobowego lub wręcz otaczany kultem. Mianem świętego określa się zazwyczaj męczenników za wiarę, mistyków, ludzi o wielkiej pobożności, często założycieli bractw religijnych i zakonów, ale też filozofów i kapłanów.
Oprócz znaczenia biblijnego, słowa "święty" używa się wobec:
- Osoby zmarłej, która po śmierci przebywa w niebie.
- Osoby kanonizowanej (tytuł) - ogłoszonej świętą. Pozwala się na jej powszechny kult w całym Kościele katolickim.
We wczesnym chrześcijaństwie świętość przypisywana była przez tradycję religijną np. wszyscy męczennicy od razu po śmierci byli uznawani za świętych. Z czasem wypracowano szczegółowe normy dotyczące ogłoszenia danej osoby świętą. Obecnie obowiązujące zasady określa konstytucja apostolska Divinus perfectionis Magister z 1983 roku. Oficjalne uznanie za świętego w Kościele katolickim poprzedza skomplikowany proces kanonizacyjny, który może rozpocząć się dopiero po beatyfikacji danej osoby. Święty musi odznaczać się cnotami heroicznymi, a także za jego przyczyną musiał się wydarzyć cud (czyli zjawisko o charakterze nadprzyrodzonym) uznany przez Kościół. Do kanonizacji wymaga się jednego cudu, który nastąpił po beatyfikacji.
Kult świętych związany jest z przekonaniem, że mogą oni wstawiać się za wiernymi u Boga - są orędownikami u Boga, patronami zawodów, miast, grup społecznych. Zbudowano liczne sanktuaria ku czci świętych. W niektórych krajach często powierza im się patronat nad miastami, kościołami, instytucjami, grupami zawodowymi itp. Do świętych zaliczani są również aniołowie (np. Święty Michał Archanioł). Cnoty świętych przedstawiane są jako przykład do naśladowania.
Kościół katolicki nie zna imion wszystkich świętych w pierwszym znaczeniu. Wszyscy święci, znani i nieznani, wspominani są w uroczystość Wszystkich Świętych - 1 listopada.
Wg Wikipedii